Galata Mevlevihanesi

Galata Mevlevihanesi ( Suskunlar'ın dergahı ) 4 yıllık uzun aradan sonra açıldı

Galata Mevlevihanesi'nin 4 yıl gibi uzun süren bir restorasyon çalışmasının ardından tamamlanarak, geçtiğimiz ay sessiz sedasız açıldı.

İstiklal Caddesi'nin yoğun gürültülü ve kalabalık ortamının içinde birden kendinizi Yüksekkaldırım'a inen yokuşun başında yer alan sessizliğin kalbi, "suskunlar"* ın yanında bulursunuz. Burası 2. Beyazıd tarafından 1491 yılında yaptırılan ve yüzyıllar boyunca tasavvuf, musiki ve bilimi kaynaştıran 520 yıllık Galata Mevlevihanesi'dir. Türk ve İslam kültürüne büyük etkileri olan Galata Mevlevihanesi 4 yıl gibi uzun süren bir restorasyon çalışmasının ardından daha düzenli ve güzel bir müze oldu. Daha önce Divan Edebiyatı Müzesi olarak kullanılan Mevlevihane, baştan aşağı mekanın ruhuna uygun olarak yenilendi. Önceden kullanılmayan dedegan hücrelerinde müzenin asıl kısmı oluşturuldu. Mevievihanede günlük hayatta kullanılan hemen hemen bütün eşyalar da ziyarete açılacak.

Orjinal Haliyle Günümüze Ulaşan Tek Mevlevihane

Osmanlı Devleti'nin İstanbul'u fethinden 38 yıl sonra yaptırdığı ilk binalardan olan Galata Mevlevihanesi, İstanbul'un da ilk ve orijinal haliyle günümüze ulaşabilen tek mevlevihanesi olma özelliği taşıyor. Çağın güzel sanatlar akademisi de sayılan Galata Mevlevihanesi, yabancılarca en çok ziyaret edilen ve seyahatnamelerde adı geçen, gravürü yapılan en ünlü mevlevihane olarak biliniyor. 1509 yılında gerçekleşen İstanbul Depremi'nden etkilenen yapı, 17. yüzyıl başından itibaren birçok onarım ve yenileme geçirdi, ek bölümler ilave edilerek, külliye şeklini aldı. Bilinen ilk onarımı 1650 yılında Tersane ve Matbah Emini İsmail Ağa tarafından yapılan Galata Mevlevihanesi'nin, günümüze ulaşan en eski taşınmazı 1649 tarihli Hasan Ağa Çeşmesi'dir. 1765 Büyük Tophane yangınında zarar gören mevlevihane, aynı yıl sultan 3. Mustafa tarafından Yenişehirli Osman Efendi bina emini tayin edilerek, onarıldı. 1791 de Şeyh Galip'in meşihaia atanmasıyla Sultan 3. Selim'in gerçekleştirdiği onarımlar sonucunda mevlevihane yenilendi. 19. yüzyılda Sultan 2. Mahmud ve Sultan Abdülmecid dönemindeki onarımların ardından mevlevihane 1959-1960 yıllarındaki onarımla son şeklini aldı.13 Aralık 1925'te 677 sayılı Tekke ve Zaviyelerle Türbelerin Şeddine ve Türbedarlıklar ile Bir Takım Unvanların Men ve ilgasına Dair Kanun gereğince mevlevihanenin fonksiyonu sona erdi ve aynı yıl okul olarak kullanılmaya başlandı.

Semahane binası uzun süre ilkokul olarak kullanıldıktan sonra 2 Ekim 1946 tarihli Bakanlar Kurulu kararıyla müze olarak kullanılmak üzere Maarif Vekaleti'ne devredildi. Ancak mevlevihane 27 Aralık 1975 günü "Divan Edebiyatı Müzesi" olarak ziyarete açılabildi. 2007 yılında ziyarete kapatılan Galata Mevlevihanesi, İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti Ajansı'nın katkılarıyla yaklaşık 4 yılda restore edildi.

Evliya Çelebi'nin seyahatnamesinde, "mevlevihanede 100 kadar derviş hücresi bulunduğu" ndan bahsettiği Mevlevihane 1491 yılında, ABD'nin keşfinden 1 yıl önce inşa edilmiştir. Semahane binası; Mevlevihanelerin en önemli unsuru, - Matbah-ı şerif denilen - ki burası mevlevilerin yemeklerinin piştiği, aynı zamanda mevlevi dervişlerinin de piştiği yerdir; Çamaşırhane; Adile Sultan Şadırvanı ve sarnıcı; Hasan Ağa Çeşmesi; ve 'Sessizler Evi' * adı da verilen 'Hamuşan Ha-zire Alanı' da günümüze ulaşanbölümler arasındadır.

* "Suskunlar" adını buradaki suskunlar mezarından alan Ihsan Oktay Anar'ın ilginç tarihi romanı na atfen...